De 16 rollen van de Hofnar: Wat zou de Hofnar doen? Casus #1.

Tim de Zeeuw (LVSC Registercoach) is de auteur van onze blogreeks: De 16 rollen van de Hofnar. 

Wat zou de Hofnar doen?

De hofnar m/v was vroeger de énige die de koning de onverbloemde waarheid mocht vertellen. Stel je dat eens voor, wat een enorme invloed heb je dan! Als coach en organisatiebegeleider is het bijna jaloersmakend. Hoe krijg je dat toch voor elkaar?!

We zijn eigenlijk allemaal een beetje koning(in) en ook nu is het als individu en in organisaties gevaarlijk om alleen ja-knikkers om je heen te hebben. Want wie wijst jou dan op je blinde vlekken en wie vertelt jou de onverbloemde waarheid? Mensen en organisaties kunnen snel gaan geloven in hun eigen perspectief en verliezen daarbij de werkelijkheid uit het oog. Juist in de huidige tijd is het interessant te begrijpen hoe de hofnar te werk ging. Enkel door een beetje de lolbroek uit te hangen? Nee, zeker niet, er werd een heel arsenaal aan gereedschap ingezet. In het boek “Gezocht: Hofnar” (Hoedemakers) wordt beschreven welke 16 functies de aloude hofnar gebruikte voor reflectie, tegenspraak en advies. Van entertainer tot coach en van spion tot satiricus. De hofnar gebruikte dus eigenlijk “voice dialogue on steroids”. Of, om met de woorden van “Ik ken mijn ikken” (Brugman e.a.) te spreken; maar liefst 16 narrige “ikken” werden ingezet om de koning de spiegel voor te houden. Je zou er zot van worden!

Inzet: de 16 functies van de hofnar: Entertainer, Adviseur, Criticus, Satiricus, Spion, Vertrouweling, Benmiddelaar, Flapuit, Beste vriend, Zondebok, Coach, Onderhandelaar, Sfeerbewaarder, Toezichthouder, Allesweter, Statussymbool

Wat leren wij daarvan? In deze blogs gaan we zien hoe dat werk. En nee, er komen geen strakke pakjes, rinkelende bellen en marotten aan te pas. Al ben je natuurlijk helemaal vrij om dat in te zetten als je dat prettig vindt. Wat je zult zien zijn metaforen, karikaturen en kwinkslagen om situaties uit te vergroten en zo de spiegel voor te houden. We gaan alle functies van de hofnar toepassen op casussen. 

Lotte is een paar jaar geleden afgestudeerd organisatiekundige. Slim, maar een beetje lui vindt ze zelf. Ze had bijvoorbeeld het meeste van haar afstudeerscriptie uitbesteed, want ja duh … dat is te veel gedoe. Ze is gaan werken bij de overheid. Lotte wil de wereld verbeteren en dat ook graag snel, ze verwacht veel van haar manager en collega’s. De manager van Lotte gaat bijna (hóeft nog maar 4 jaar) met pensioen en heeft alles al wel een keer langs zien komen. Hij is een tikkeltje gelaten en afgemat door de vele ambtelijke bierkaai gevechten in wisselend politiek klimaat. Op een praktisch initiatief van Lotte (mondeling, want ze heeft een hekel aan lange teksten schrijven), krijgt ze te horen: “Dat is een goed idee, probeer alle belangen maar in kaart de brengen en leg dan een beleidsnota voor aan het bestuur” Lotte kan niet zoveel respect opbrengen voor zoveel ambtelijke formaliteit, is boos en vraagt zich nu ernstig af of ze wel op de juiste plek zit

Wat zou de hofnar doen om de spiegel voor te houden en de status quo uit te dagen? In deze blog als korte introductie de Entertainer en de Satiricus.

De Entertainer
Als Entertainer kan de hofnar bijvoorbeeld in een overleg een kleine sketch opvoeren waarin een overenthousiaste werknemer als Don Quichot de ambtelijke molens probeert te versnellen, maar uiteindelijk door de op hol geslagen molens wordt aangevallen en moet rennen voor zijn leven.

Inzet: Best interessant om te zien of er dan gelachen of gehuild wordt …

De Satiricus
Als satiricus kan de hofnar een gevoelig gedicht voordragen tijdens de domibo (Ambtelijk Beschaafd Nederlands voor de vrijmibo). Bijvoorbeeld over een jonge ambitieuze ambtenaar, die net als Lotte vol energie en enthousiasme aan de slag ging, maar zich uiteindelijk verdrietig neerlegde bij de status quo. En helaas op zijn 60^e uitvalt door mysterieuze neerslachtigheid terwijl alles gelukkig bij het oude is gebleven.

Inzet: Tsja … dat stemt wel tot nadenken … ik vermoed alleen dat de borrel niet zo gezellig wordt.

De volgende keer meer achtergronden en voorbeelden van de functies van de hofnar. Heb je zelf een situatie die je vanuit de hofnar zou willen laten belichten? Stuur het gerust in naar tim@narrengilde.nl. Daag de hofnar maar uit!