In dit nummer lees je wat krapte in zorg en welzijn van begeleidingskundigen vraagt in de begeleiding van professionals en de organisaties waarin zij werken. We zetten onszelf meer en meer vast in een systeemwereld waarin vertrouwen geborgd lijkt te worden door vinkjes, protocollen en hokjes. De wereld is in transitie: ons (zorg)land bevindt zich in een liminale fase waarin het oude er niet meer is en nog niet duidelijk is wat (technologische) ontwikkelingen ons gaan brengen.

Intussen hebben we het te doen met wat er nu is. Met een toenemende werkdruk en complexe vraagstukken enerzijds en een afname van professionals anderzijds, is het de kunst om zingeving te vinden, zonder daar al te hard naar op zoek te gaan, vindt Machteld Huber. Hoe dealen organisaties en professionals in zorg en welzijn met deze omslag? Wat betekent het voor hen om de ballen hoog te houden in de vloedgolf aan zorgvragen? Stil te staan bij de vraag wat het goede is, in de tijd die niet lijkt te bestaan? Professionele keuzes te maken binnen de enge ruimte van een steeds verder versmallend kader? Krapte maakt creatief, aldus Berdine Koekoek. Er zit een grens aan de mogelijkheden van hardwerkende mensen die, met een no-nonsense-ethos ‘doen’, in het hier en nu ‘zijn’, met zorg en aandacht voor de ander. De samenwerking met de directe naaste, de mantelzorger, wordt daarbij steeds belangrijker, schrijven Jeanette Langen en Wim Smeets.

Als begeleider is het de kunst niet ingezogen te raken. Het is de kunst om te kunnen blijven kijken naar dat wat binnen je invloedssfeer ligt, de zin die je vertelt wat je te doen hebt. Het bespreken en kiezen van verschillende handelingsalternatieven, passend bij de eigen morele waarden, helpt de morele stress te verminderen, volgens Marleen Kraaij-Dirkzwager en Paul Brand. Begeleidingskundigen kunnen hierin een belangrijke rol vervullen. Stilstaan, een beetje terugkijken, maar niet te veel. En vooral veel doen! Zonder woorden, handelen betekenis laten krijgen. Artistiek interveniëren bijvoorbeeld, zoals Lonneke Mertens laat zien. Zo, meent Berger, leren we zorg te zien als alomvattend en onzichtbaar tegelijk.

Wij wensen je leesplezier met dit themanummer en hopen dat het inspireert om binnen je eigen invloedssfeer, vanuit de eigen morele waarden, een bijdrage te leveren.